Allerzielen
Broederen het is wel bekend dat Liesbeth en ik uit Zeeland komen en daar ook nog dikwijls naar toe gaan. Voor ons zijn het vooral de zee, het strand en de duinen in West Zeeuws Vlaanderen en het Belgisch Vlaamse achterland die ons blijven bewegen om de afstand van noord-oost naar zuid-west Nederland te overbruggen. De streek waar je opgegroeid bent roept herinneringen op aan kleine belevenissen die je hebt meegemaakt, aan mensen die je gekend hebt. Meestal bezoeken we ook even het kerkhof waar de laatste rustplaats van onze ouders is. Voor mij is dat de algemene begraafplaats in Middelburg. We parkeren de auto, wandelen de bekende weg naar het graf van mijn ouders en staan stil bij de gedenksteen. Het is een vertrouwde plek, de plaats waar ze herdacht worden. Dan wandelen we verder naar het graf van mijn broer, die al op 66 jarige leeftijd overleed. De begraafplaats is een tuin van stilte en rust. We wandelen langs de grafzerken en lezen de namen van mensen uit de woonplaats van mijn jeugd. Sommigen heb ik min of meer van nabij gekend, anderen niet of nauwelijks, waarvan ik alleen de namen herken; o ja, hij zat met mijn vader in de kerkenraad of hun dochter zat bij mij op school. Kerkhoven zijn oorden van stilte en herkenning, waar je in gedachten terug gaat naar vroeger. Het is goed om in alle rust stil te staan bij de tijd die geweest is en de mensen die in die tijd leefden. Zaterdag aanstaande is het Allerzielen, een gedenkdag uit de westerse rooms-katholieke traditie.[1] Allerzielen wordt gevierd op 2 november, de dag na Allerheiligen,[2] waarmee deze dag nauw verbonden is. Met Allerzielen worden de overledenen herdacht. De katholieke kerken zijn open zodat er kaarsen gebrand kunnen worden voor de overledenen en er wordt een requiemmis opgedragen. De nabestaanden plaatsen bloemen op het graf van de overledenen die zij herdenken. Allerzielen werd voor het eerst gevierd in 998; het was in oorsprong een dag om speciaal te bidden voor alle zielen die nog niet in de hemel zijn, maar in het vagevuur. Die betekenis in niet meer gangbaar, het is nu een jaarlijkse dag voor alle overledenen die men wil herdenken. Niet alleen katholieken besteden aandacht aan Allerzielen, ook andere kerkgebouwen kunnen die dag geopend zijn. Bij sommige kerken van de Stichting Oude Groninger Kerken zijn er stiltebijeenkomsten voor de herdenking van de overledenen. De dag voor Allerzielen is Allerheiligen en de avond voor die dag is Halloween. Een uit Amerika overgewaaid griezelfeestje voor kinderen, dat elk jaar meer aandacht krijgt en aan populariteit wint. De winstgevende handel in de benodigde Halloween attributen en de stemming die rond zwarte Piet is ontstaan zijn er mede debet aan 1
dat Halloween gaandeweg de plaats in dreigt te nemen van Sint-Maarten en Sinterklaas. Ik vind niet dat we daar blij om moeten zijn.Ik pleit er overigens ook niet voor om van Allerzielen een nationale herdenkingsdag te maken. Er is ook veel voor te zeggen dat het herdenken van dierbaren niet aan een bepaalde dag gebonden moet zijn. Maar we moeten wel plaats en tijd geven in ons leven aan het herdenken. Terug gaan in de tijd en stilstaan bij waar we vandaan komen en wie daarin voor ons belangrijk waren, leert ons om onze huidige tijd te zien in het licht van het verleden. Als we niet bij tijd en wijle stilstaan bij onze persoonlijke geschiedenis, kunnen we het spoor naar de toekomst bijster raken. We laten ons gemakkelijk in beslag nemen door de beslommeringen van alledag, door drukte en haast. Herinneringen, zeker als die emotioneel geladen zijn, dringen we dan weg. We zouden het tegenovergestelde moeten doen: ruimte en tijd geven aan het herdenken: terug kijken in de tijd en denken aan onze overleden dierbaren. Met Allerzielen – prima, maar ook daarna. Samenvatting: Het thema van het openingswoord van de VM is Allerzielen, een gedenkdag in de westerse katholieke traditie. Als hij in zijn vroegere woonplaats is bezoekt hij op de algemene begraafplaats het graf van zijn ouders en zijn broer. En al wandelend langs de graven leest hij de namen van mensen die meer of minder bekenden van vroeger waren. Het is goed om in alle rust stil te staan bij de tijd die geweest is en bij de mensen die in die tijd leefden. Allerzielen is een dag waarop overleden dierbaren worden herdacht, in de kerk met een requiemmis en op het kerkhof, waar bloemen worden gelegd. De VM pleit er niet voor om van Allerzielen een nationale herdenkingsdag te maken, er is veel voor te zeggen om het herdenken van dierbaren niet tot een dag te beperken.We laten ons gemakkelijk in beslag nemen door de beslommeringen van alledag, door drukte en haast. Herinneringen, zeker als die emotioneel geladen zijn, dringen we dan weg. We zouden het tegenovergestelde moeten doen: ruimte en tijd geven aan het herdenken: terug kijken in de tijd en denken aan onze overleden dierbaren. Met Allerzielen – prima, maar ook daarna.